Kifid: bank mag tariefklassenlijst hypotheek niet eenzijdig wijzigen

De tariefklassenlijst met risico-opslagen is onderdeel van de voorwaarden bij het afsluiten van een hypotheek. De bank kan die tariefklassenlijst niet eenzijdig in het nadeel van de consument tussentijds aanpassen, zo blijkt uit een vandaag gepubliceerde uitspraak van de Geschillencommissie van Kifid. De vrijheid van de bank om een eigen risicobeleid te voeren gaat niet zover dat bij overname van een hypotheekportefeuille de tariefklassenlijst zonder medewerking van de consument in zijn nadeel kan worden gewijzigd. De betrokken consumenten hebben alsnog recht op 0,2 procentpunt korting op hun hypotheekrente vanaf juli 2020. De bank moet de teveel betaalde rente aan hen terugbetalen.

Sinds juli 2015 hebben twee consumenten een hypotheek bij Delta Lloyd waarvoor een rentevaste periode van 20 jaar is afgesproken. Op het moment van afsluiten valt de hypotheek in de tariefklasse ‘meer dan 75% tot en met 90% marktwaarde’ waarvoor een risico-opslag van 0,3 procentpunt geldt. In juli 2018 vragen de consumenten om de tariefklasse aan te passen naar de tariefklasse ‘meer dan 50% tot en met 75% marktwaarde’ waarvoor een risico-opslag van 0.1 procentpunt geldt, omdat de markwaarde van de woning is gestegen. Delta Lloyd laat de consumenten weten dat vanwege de overname door Nationale-Nederlanden het tussentijds aanpassen van de tariefklasse pas op een later moment kan. Wanneer in juli 2020 de hypotheek is overgezet, laat Nationale-Nederlanden de consumenten weten dat de hypotheek is gewijzigd in een NN-Varianthypotheek, met eigen tarieflijsten en risico-opslagen. Volgens de nieuwe tariefklassenlijst met risico-opslagen komen de consumenten niet in aanmerking voor een korting op hun hypotheekrente. De consumenten leggen zich daar niet bij neer en beklagen zich bij Kifid. Zij hebben nooit ingestemd met een aanpassing van de tariefklassenlijsten en vinden dat Nationale-Nederlanden vanaf juli 2020 op hun rentetarief alsnog een korting van 0,2 procentpunt moet toepassen.

Welke tariefklassenlijst geldig?

Banken hebben een vergaande vrijheid als het gaat om het vaststellen van rentetarieven en daarbij behorende risico-opslagen. Dit recht moeten zij gebruiken op een manier die naar redelijkheid en billijkheid niet onaanvaardbaar is. Die vrijheid gaat echter niet zover dat zij een overeenkomst eenzijdig kunnen wijzigen. De Geschillencommissie oordeelt dat de tariefklassenlijst, van toepassing op het moment van afsluiten van de hypotheek, deel uitmaakt van de hypotheekovereenkomst. Voor het wijzigen van de tariefklassenlijst is medewerking van de consumenten nodig. Nu dat niet is gebeurd en met betrokken consumenten geen afspraken zijn gemaakt over het toepassen van de nieuwe tariefklassenlijst, blijft de oorspronkelijke tariefklassenlijst van Delta Lloyd geldig.

Rentekorting met terugwerkende kracht

De Geschillencommissie concludeert dat op het moment dat de bank het mogelijk maakte om tijdens een rentevaste periode het rentetarief aan te passen vanwege een veranderde verhouding tussen de woningwaarde en de restschuld, de bank heeft moeten rekenen met de oorspronkelijke tariefklassenlijst. De betrokken consumenten hebben alsnog recht op een rentekorting van 0,2 procentpunt op hun rentetarief vanaf juli 2020. De bank moet de teveel in rekening gebrachte rente aan de consumenten terugbetalen.

De uitspraak van de Geschillencommissie (GC 2021-0676) in deze klacht van twee consumenten tegen Nationale-Nederlanden Bank is bindend.