Kifid KennisDe rechtsbijstandverzekeraar pakt mijn zaak niet (goed) aan, mag ik een second opinion?
Geplaatst op
29 december 2021De situatie
U heeft voor een juridisch geschil een beroep op uw rechtsbijstandverzekering gedaan. Maar de rechtsbijstandverlener schat de kans op succes laag in en wil de zaak niet in behandeling nemen of zet de gestarte behandeling stop. Ook kunt u het oneens zijn met de inhoudelijk-juridische aanpak van de rechtsbijstandverlener. Wat zijn in die gevallen uw rechten?
De algemene regel
In de voorwaarden van iedere rechtsbijstandverzekering staat een geschillenregeling. Die houdt in dat de verzekerde recht heeft op een second opinion wanneer hij een andere mening heeft over de kans van slagen van zijn zaak of over de aanpak van de rechtsbijstandverlener. Een onafhankelijke derde, doorgaans een advocaat, treedt dan op als bindend adviseur (scheidsrechter). Bindend wil zeggen dat het advies door beide partijen moet worden opgevolgd.
Drie voorbeelden
Een vrouw heeft een recreatiewoning. In de nabije omgeving van die woning komt een grootschalige mestvergister. Ze maakt bezwaar bij de provincie die de vergunning heeft verstrekt maar dat is zonder succes. Ook bij de rechtbank slaagt zij niet. Ze wil in hoger beroep en vraagt haar rechtsbijstandverlener om de advocaatkosten voor het hoger beroep bij de Raad van State te vergoeden. Dat verzoek wordt afgewezen. Volgens de rechtsbijstandverlener is er geen sprake van een juridisch probleem en bestaat er ook geen redelijke kans op succes. De vrouw vindt dat standpunt onterecht en wendt zich tot Kifid. Intussen spant zij ook het hoger beroep aan. Dat verliest ze, maar het kost haar wel 3.600 euro.
De Geschillencommissie van Kifid hoort de argumenten van beide partijen aan en stelt vast dat de rechtsbijstandverlener de geschillenregeling had moeten aanbieden, nu er een meningsverschil was over de haalbaarheid van de zaak. Dat is niet gebeurd terwijl het wel op die manier in de verzekeringsvoorwaarden is opgenomen. En dat is dus een tekortkoming van de verzekeraar.
Vervolgens moet worden vastgesteld of de vrouw door die tekortkoming schade heeft geleden. De Geschillencommissie schat in dat, was de geschillenregeling wél aangeboden, een onafhankelijke advocaat zou hebben geconcludeerd tot een redelijke kans van slagen op 50%. Dit betekent dat de rechtsbijstandverlener de helft van de schade van de vrouw moet vergoeden, een bedrag van 1.800 euro. (GC 2020-325)
Een man heeft een geschil met een aardolieproducent over aardbevingsschade aan zijn woonhuis. Dat meldt hij bij zijn rechtsbijstandverlener. Er ontstaat vervolgens een discussie over het maximaal te behalen resultaat. Volgens de verzekeraar is er geen mogelijkheid om tot een beter resultaat te komen dan de compensatie die al door de producent aan de man is aangeboden.
De rechtsbijstandverlener biedt de man de geschillenregeling aan, conform de verzekeringsvoorwaarden. De man wijst dit aanbod voor een second opinion echter af. Hij heeft geen vertrouwen meer in de rechtsbijstandverlener en stelt dat alleen een externe advocaat de zaak nog kan behandelen. Vervolgens wendt hij zich tot de Geschillencommissie van Kifid en vordert een schadevergoeding.
De Geschillencommissie is van oordeel dat de rechtsbijstandverlener heeft voldaan aan de verplichtingen onder de rechtsbijstandverzekering door in het ontstane meningsverschil de geschillenregeling aan te bieden. Tot meer was de rechtsbijstandverlener niet verplicht. De Geschillencommissie stelt vast dat de man alsnog (binnen twee weken) gebruik mag maken van de geschillenregeling. Ziet hij hiervan af, dan is de rechtsbijstandverlener ook niet gehouden hem in het geschil met de aardolieproducent nog verdere rechtsbijstand te verlenen. (GC 2020-053)
Een vrouw is in een arbeidsongeschiktheidszaak bijgestaan door een jurist van een vakorganisatie voor werknemers. Zij vindt echter dat haar belangen niet goed genoeg zijn behartigd en vraagt aan haar rechtsbijstandverzekeraar om de vakorganisatie aansprakelijk te stellen. Dat gebeurt en de vakorganisatie biedt haar een vergoeding van 4.000 euro aan. De rechtsbijstandverlener denkt dat er niet meer in zit dan dat bedrag en onderbouwt dat standpunt met argumenten. De vrouw ziet het anders en doet een beroep op de geschillenregeling uit de voorwaarden. Een externe advocaat wordt ingeschakeld voor het geven van een second opinion. Zijn conclusie is dat er misschien nog iets meer in het vat zit, hij denkt aan een totaalbedrag van 5.300 euro. De rechtsbijstandverlener stelt vervolgens voor om het verschil van 1.300 euro aan de vrouw te vergoeden en daarmee de zaak af te doen.
De vrouw is het echter helemaal niet eens met de totstandkoming en de inhoud van het bindend advies. De advocaat had te weinig verstand van gezondheidsrecht en heeft ook geen contact met haar gezocht, stelt zij. Ze stapt naar de Geschillencommissie van Kifid. Die stelt vast dat ze een punt heeft. Hoewel partijen in principe gebonden zijn aan de uitkomst van de second opinion, kan die gebondenheid in bepaalde gevallen toch onaanvaardbaar zijn. Hier spelen de maatstaven van redelijkheid en billijkheid. Het moet dan wel gaan om ernstige gebreken in de second opinion en dat is in deze zaak zo, vindt de Geschillencommissie. Zo heeft de advocaat niet het hele arbeidsongeschiktheidsdossier bestudeerd en is zijn advies daarmee onvolledig. De Geschillencommissie oordeelt dat de geschillenregeling opnieuw moet worden aangeboden. (GC 2020-331)
Uitleg
Volgens de Wet op het financieel toezicht (artikel 4:68 Wft) is een rechtsbijstandverzekeraar verplicht om verzekerden een geschillenregeling aan te bieden en die in de voorwaarden van de verzekering op te nemen.
In de voorwaarden van een rechtsbijstandverzekering staat vaak vermeld dat een verzekeraar alleen rechtsbijstand hoeft te verlenen als sprake is van een ‘redelijke kans op succes’. Elders in de voorwaarden staat vervolgens dat de verzekerde recht heeft op toepassing van de geschillenregeling. Verzekeraars gebruiken hiervoor verschillende bewoordingen.
De geschillenregeling kan in drie situaties een rol spelen:
- De verzekeraar wil uw geschil niet in behandeling nemen omdat er geen redelijke kans is op succes.
- De verzekeraar wil de behandeling van uw geschil staken omdat de kans op succes te klein is gebleken.
- Er is een meningsverschil tussen u en de verzekeraar over de juridische stappen die in een zaak genomen moeten worden.
Voor andere discussies dan deze drie geldt dat de geschillenregeling niet van toepassing is. Bijvoorbeeld wanneer u zelf voor rechtsbijstand door een externe advocaat heeft gekozen, waarna tussen u en die advocaat een verschil van mening ontstaat over de haalbaarheid of de aanpak van de zaak. Of wanneer er simpelweg geen dekking is, bijvoorbeeld omdat het geschil al liep toen u de rechtsbijstandverzekering afsloot.
De verzekeraar moet u in de genoemde drie situaties wijzen op het bestaan van de geschillenregeling. Anders schiet de verzekeraar tekort in de nakoming van de verzekeringsovereenkomst. Wanneer u echter geen gebruik maakt van de aangeboden regeling en de verzekeraar het dossier sluit, kunt u niet achteraf alsnog een beroep op de regeling doen.
De second opinion wordt gegeven door een externe onafhankelijke advocaat. Sommige rechtsbijstandverzekeraars bieden u de mogelijkheid om zelf of in overleg met de verzekeraar een externe onafhankelijke advocaat aan te wijzen. Andere verzekeraars hebben bepaald dat aan de plaatselijke Deken van de Orde van Advocaten wordt gevraagd een deskundige onafhankelijke advocaat als bindend adviseur aan te wijzen. De kosten zijn in alle gevallen voor de verzekeraar.
Wanneer de geschillenregeling wordt toegepast, dan bepalen u en de rechtsbijstandverlener samen de vraag of (deel)vragen die de bindend adviseur moet beantwoorden en welke stukken daarvoor nodig zijn. Zowel u als de rechtsbijstandverlener zijn vervolgens gebonden aan het advies van de bindend adviseur.
Oordeelt de bindend adviseur dat u gelijk heeft, dan moet de rechtsbijstandverlener de behandeling van uw zaak voortzetten. Stelt de bindend adviseur vast dat de rechtsbijstandverlener een juist standpunt heeft ingenomen over de haalbaarheid of over de aanpak van de zaak, dan kan de rechtsbijstandverlener het dossier sluiten.
Wat kunt u doen wanneer u vindt dat de second opinion niet correct tot stand is gekomen? U kunt uw klacht dan voorleggen aan de Geschillencommissie van Kifid. Die kan dan besluiten dat de geschillenregeling opnieuw moet worden doorlopen. Hiervoor is wel een ernstig gebrek nodig; een second opinion is in de regel immers bindend.
Pakt de second opinion negatief voor u uit, dan kunt u altijd nog besluiten om zelf een externe advocaat in te schakelen die de behandeling van de zaak voortzet. Bereikt u op die manier alsnog het gewenste resultaat, dan kunt u de redelijk gemaakte advocaatkosten mogelijk vergoed krijgen van de rechtsbijstandverlener. Om te weten of de verzekering die mogelijkheid biedt, is het van belang de voorwaarden te raadplegen.
Is er voor de Geschillencommissie onvoldoende juridische reden om uw vordering te kunnen toewijzen in een uitspraak? Dan kan Kifid proberen uw klacht op te lossen door bemiddeling.
Tips
- Lees de voorwaarden van uw rechtsbijstandverzekering goed door, zodat u weet wanneer u recht heeft op een second opinion en hoe deze wordt uitgevoerd. Vaak staat op de website van de rechtsbijstandverlener ook informatie over de geschillenregeling.
- Heeft u met de rechtsbijstandverlener een discussie over de redelijke kans van slagen van een procedure? Of wordt u het niet eens over de manier waarop de zaak inhoudelijk moet worden behandeld? In zo’n geval moet de geschillenregeling ter sprake komen. Gebeurt dit niet, neem dan contact op met de rechtsbijstandverlener om dit te bespreken.
Meer over dit onderwerp
- Kwaliteitscode Rechtsbijstand 2019 van het Verbond van Verzekeraars
Hierin is vastgelegd welke verplichtingen een rechtsbijstandverzekeraar heeft tegenover zijn klant. - Gebruikstips voor je rechtsbijstandverzekering van de Consumentenbond
De informatie in dit Kennisdocument is bedoeld om u inzicht en achtergrond te geven in de manier waarop Kifid met klachten over een bepaald onderwerp omgaat. Dit kan u helpen bij de voorbereiding van uw eigen zaak. Uiteraard is elke situatie anders. In uw klachtzaak kan een omstandigheid spelen die wij hier niet hebben genoemd.
