Kifid KennisMijn bank of kredietverstrekker beschuldigt mij van fraude, wat nu?

De situatie

U bent door een bank of een kredietverstrekker beschuldigd van fraude, bijvoorbeeld omdat u zich als geldezel heeft laten gebruiken of omdat u valse gegevens heeft verstrekt met het doel een (hogere) lening of een (hoger) krediet te verkrijgen. Als gevolg daarvan treft de bank of kredietverstrekker maatregelen tegen u. U wilt weten of u daar iets tegen kunt doen. Hierna wordt alleen over banken geschreven, maar ook andere kredietverstrekkers kunnen u beschuldigen van fraude. Dan geldt hetzelfde.

De algemene regel

Een bank kan een u niet zomaar beschuldigen van fraude. De bank zal moeten aantonen dat het uw bedoeling was om de bank met opzet te misleiden of dat u zich schuldig hebt gemaakt aan witwassen. Is dat het geval dan mag de bank diverse maatregelen treffen.

Drie soorten bancaire fraude

Geldezel, money mule of katvanger

Een geldezel, ook wel katvanger en in het Engels money mule genoemd, is iemand die, vaak tegen een vergoeding, zijn betaalrekening door een ander laat gebruiken. Die ander stort daar vervolgens voor een korte periode geld op dat door een strafbaar feit is verkregen, zoals phishing, whatsappfraude of webshopfraude. Vooraf maken geldezels afspraken met de crimineel over het afgeven van de betaalpas en de pincode. Op die manier blijft de crimineel zelf buiten beeld van politie en justitie. Het is niet toegestaan om uw betaalrekening door iemand anders te laten gebruiken.

Valse gegevens opgeven bij het aanvragen van een lening/hypotheekfraude

Een hoger inkomen opgeven of documenten vervalsen om zo een hogere (hypothecaire) lening te bemachtigen wordt gezien als fraude. Denk aan het vervalsen van loonstroken of rekeningafschriften of het overleggen van een te rooskleurige werkgeversverklaring. Ook het meewerken eraan, bijvoorbeeld als werkgever een werkgeversverklaring niet waarheidsgetrouw invullen, kan gevolgen hebben.

Bouwdepotfraude

Een andere vorm van hypotheekfraude is bouwdepotfraude. Een bouwdepot is bedoeld voor de verbouwing van de woning. Bij bouwdepotfraude wordt het geld uit het depot niet gebruikt voor de verbouwing, maar voor andere doelen. Ook het insturen van valse facturen om zo gelden uit het bouwdepot te krijgen is fraude.

Twee voorbeelden

Uitleg

De bank kan u niet zomaar beschuldigen van (een vermoeden van) fraude. Het is aan de bank om de fraude, wanneer u die gemotiveerd betwist, te bewijzen. Een voorbeeld van een gemotiveerde betwisting is het inbrengen van een andere en aannemelijke gang van zaken.

Voor de vaststelling van fraude is onvoldoende dat er onregelmatigheden in het dossier zijn of dat zich iets opvallends heeft voorgedaan. De vaststelling van fraude is steeds afhankelijk van de concrete omstandigheden van het geval, zoals de waarschijnlijkheid van de door de consument geschetste gang van zaken en de verklaring van de consument met betrekking tot de onregelmatigheden.

De bank kan verschillende maatregelen treffen wanneer sprake is van fraude. Ook een combinatie van maatregelen komt vaak voor.

• Beëindigen bankrelatie

  De bank heeft de mogelijkheid om de relatie met u op te zeggen. Denk aan uw betaalrekening, maar ook aan andere bankproducten. Ook kan de bank een krediet of hypothecaire lening opeisen. Die bevoegdheid is vastgelegd in de algemene voorwaarden van de bank. De bank mag niet van deze bevoegdheid gebruik maken op een manier die naar ‘maatstaven van redelijkheid en billijkheid’ onaanvaardbaar zou zijn. Het is aan u om aan te tonen dat de opzegging in uw geval te grote gevolgen heeft.

• Strafrechtelijke gevolgen
  

  De bank kan aangifte doen bij de politie waarna u het risico loopt op strafrechtelijke vervolging. Dit kan leiden tot een geldboete, een werkstraf, een gevangenisstraf of een combinatie daarvan.

• Weigeren aangevraagd product/aangevraagde dienst
  

  De bank kan in het geval van fraude weigeren het aangevraagde product of de aangevraagde dienst aan u te verstrekken. De bank heeft een zekere beleids- en contractsvrijheid, die onder meer inhoudt dat het haar vrijstaat te bepalen met wie en onder welke voorwaarden zij een overeenkomst wenst aan te gaan.

• Registratie van uw persoonsgegevens
  

  De bank kan besluiten uw persoonsgegevens in het interne en/of externe waarschuwingssysteem op te nemen. Voor het externe waarschuwingssysteem geldt dat een meer dan redelijk vermoeden van schuld noodzakelijk is. Ook moet de proportionaliteit van de maatregel worden afgewogen en dient een belangenafweging plaats te vinden. De Geschillencommissie kan in geval van persoonlijke zwaarwegende omstandigheden besluiten dat de duur van de registratie moet worden bekort. Lees hier meer over in Kifid Kennisdocument Help, de bank of verzekeraar neemt mij op in een waarschuwingsregister.

Tips

• Laat nooit iemand anders gebruikmaken van uw betaalrekening, betaalpas en/of pincode. Dit mag niet en kan verstrekkende gevolgen hebben, bijvoorbeeld als blijkt dat u als geldezel wordt gebruikt.
• Geldezels zijn vaak jong: tieners of begin twintig. Druk uw kinderen daarom op het hart om niet in te gaan op een verzoek om hun betaalrekening, betaalpas en/of pincode te laten gebruiken door iemand anders.
• Lever alleen echte documenten aan voor het aanvragen van een lening en pas daarop niets aan. Ook niet als u denkt dat de aanpassing niet zo groot of belangrijk is.

Meer over dit onderwerp

Lees in Kifid Kennisdocument ‘Help, de bank of verzekeraar neemt mij op in een waarschuwingsregister’ alles over de verschillende waarschuwingssystemen en de bijbehorende voorwaarden.

Banken en andere hypotheekverstrekkers werk samen in de Stichting Fraudebestrijding Hypotheken om hypotheekfraude aan te pakken en te voorkomen. Meer informatie hierover vindt u op de website van de Nederlandse Vereniging van Banken.

Meer informatie over hoe u kunt herkennen dat u als geldezel wordt benaderd, wat u kunt doen om niet in de trucs van criminelen te trappen en nog meer vindt u op veiligbankieren.nl

Bent u slachtoffer van fraude, dan kunt u met vragen of voor een melding terecht bij de Fraudehelpdesk.

De informatie in dit Kennisdocument is bedoeld om u inzicht en achtergrond te geven in de manier waarop Kifid met klachten over een bepaald onderwerp omgaat. Dit kan u helpen bij de voorbereiding van uw eigen zaak. Uiteraard is elke situatie anders. In uw klachtzaak kan een omstandigheid spelen die wij hier niet hebben genoemd.