Kifid: rekening zonder reden opzeggen is niet rechtsgeldig

FlatexDEGIRO wil de klantrelatie met een consument beëindigen zonder toe te lichten waarom. De consument beklaagt zich met succes bij Kifid over het zonder reden opzeggen van de relatie en zijn pensioenrekening. De Geschillencommissie van Kifid oordeelt dat de bank op grond van de geldende voorwaarden de pensioenrekening niet zonder toelichting mag beëindigen. Evenmin is duidelijk geworden welk belang de bank heeft bij opzegging van de klantovereenkomst, zo blijkt uit de vandaag gepubliceerde uitspraak. FlatexDEGIRO mag de pensioenrekening van de consument nu niet beëindigen.

De consument heeft een pensioenrekening waarop hij geld stort om voor zijn pensioen te beleggen. Medio september 2022 laat de bank hem weten de klantrelatie te moeten beëindigen per 31 oktober 2022. De bank verwijst daarbij naar de voorwaarden Beleggingsdiensten. De consument informeert bij de bank naar de reden van opzegging. De bank stelt dat zij dit niet kan toelichten vanwege een geheimhoudingsplicht in de antiwitwasregels (Wwft). De consument neemt hiermee geen genoegen. Hij voelt zich door de bank weggezet als crimineel en beëindiging van zijn pensioenrekening heeft voor hem financiële en fiscale gevolgen. De consument wil dat de klantrelatie en zijn pensioenrekening bij flatexDeGiro worden voortgezet.

Voorwaarden en opzeggen klantrelatie

In de voorwaarden Beleggingsdiensten staat wanneer de bank de klantrelatie mag opzeggen. De bank mag in vijf situaties de klantrelatie onmiddellijk beëindigen. Daarnaast heeft de bank een algemene bevoegdheid om de relatie op te zeggen met een opzegtermijn. In de klachtprocedure bij Kifid heeft de bank aangegeven dat de klantrelatie met deze consument is opgezegd vanwege één van deze situaties, namelijk ‘handelen in strijd met de wetten en regels, in het bijzonder de beginselen en verplichtingen met betrekking tot het bestrijden van witwaspraktijken en terrorismefinanciering, marktmisbruik, handel met voorkennis, vertrouwelijkheid of privacy en/of dat het niet voldoende verstrekken van informatie om aan te tonen dat dit niet het geval is’.

Met verwijzing naar deze voorwaarde heeft de bank echter niet aangetoond dat de genoemde situatie zich daadwerkelijk heeft voorgedaan. Voor de Geschillencommissie is niet komen vast te staan dat de bank de klantrelatie mocht beëindigen op deze grond in de voorwaarden Beleggingsdiensten. Als de bank gebruik maakt van haar algemene bevoegdheid om de relatie op te zeggen, moet zij haar belang bij opzeggen afwegen tegen het belang van de consument. Volgens de Geschillencommissie ontkomt de bank er dan ook niet aan om toe te lichten waarom de relatie wordt opgezegd.

Opzeggen klantrelatie vanwege antiwitwasregels

In antwoord op de vraag ‘welk belang de bank heeft’ bij het opzeggen van de klantrelatie, wijst de bank op de verplichting om zich te houden aan de antiwitwasregels (Wwft). De bank stelt een geheimhoudingsplicht te hebben (artikel 23 Wwft). Daarnaast verwijst de bank naar artikelen in de antwitwasregels die gaan over het beëindigen van de klantrelatie wanneer het klantenonderzoek niet kan worden afgerond. De Geschillencommissie volgt de redenering van de bank niet dat zij verplicht is om de klantrelatie te beëindigen én verplicht is om de reden hiervoor geheim te houden. Uit de antiwitwasregels volgen voor flatexDeGiro twee kernverplichtingen:

• De bank is verplicht klantonderzoek te doen. Kan de bank het klantonderzoek niet of onvoldoende uitvoeren, dan moet zij de klantrelatie beëindigen. Voor dit klantonderzoek geldt dat de klant de gelegenheid moet krijgen om medewerking te verlenen; hierbij is dus geen geheimhoudingsplicht.
• De bank moet ongebruikelijke transacties melden bij de Financial Intelligence Unit Nederland (FIU-Nederland). De wet schrijft voor dat een dergelijke melding geheim moet blijven. De wet schrijft niet voor dat de klantrelatie moet worden beëindigd vanwege een ongebruikelijke transactie. Evenmin is dit af te leiden uit de Leidraad Wwft en Sanctiewet van AFM en DNB.

Kortom: kan de bank het klantonderzoek niet afronden, dan moet de bank de klantrelatie beëindigen en is er geen geheimhoudingsplicht. Als er sprake is van een ongebruikelijke transactie, dan moet de bank die melden en geldt de geheimhoudingsplicht, maar is er geen verplichting om de klantrelatie op te zeggen.

Bank maakt belang van opzegging niet duidelijk

De bank heeft haar belang bij opzegging van de klantrelatie met deze consument niet duidelijk gemaakt voor de Geschillencommissie. Daar komt bij dat de Geschillencommissie in het klachtdossier ook geen aanwijzingen ziet voor mogelijke witwaspraktijken. De stortingen op de pensioenrekening kwamen van een gekoppelde bankrekening van de consument en zijn vrouw. Zijn vrouw heeft ook een pensioenrekening bij flatexDEGIRO en de bank zegt de klantrelatie met haar niet op, terwijl de stortingen op die pensioenrekening via dezelfde gekoppelde bankrekening verlopen. Voor zover de Geschillencommissie kan zien heeft de consument geen opvallende beleggingstransacties gedaan op zijn pensioenrekening. Dit alles maakt het voor de Geschillencommissie volstrekt onbegrijpelijk waarom de bank deze klantrelatie wil opzeggen. De slotsom is dan ook dat de opzegging van de klantrelatie door flatexDEGIRO niet rechtsgeldig is. Zij mag de pensioenrekening van de consument nu niet beëindigen.

Deze uitspraak GC 2023-0407 van een consument tegen flatexDEGIRO is bindend. Vanwege het belang van deze zaak voor flatexDEGIRO stelt de Geschillencommissie beroep open bij de Commissie van Beroep (regel 7.2 Reglement Commissie van Beroep Financiële Dienstverlening).