Kifid: bank mag onbewerkte kopie van ID-bewijs opvragen, verwerken en vastleggen

De bank mag voor het identificeren en verifiëren van de identiteit van een klant een onbewerkte kopie van het ID-bewijs opvragen. De bank mag diezelfde onbewerkte kopie van het ID-bewijs vastleggen en bewaren; dat is niet in strijd met de AVG, zo blijkt uit de vandaag gepubliceerde uitspraak van de Commissie van Beroep van Kifid. Volgens de Uitvoeringswet AVG is de verwerking van persoonsgegevens waaruit ras of etnische afkomst blijkt, toegestaan als dit nodig en onvermijdelijk is voor het identificeren van betrokkene.

Een consument met een betaalrekening bij ABN AMRO krijgt in september 2020 van de bank het verzoek om opnieuw haar identiteitsdocument aan te leveren. Op die manier kan de bank voldoen aan de aangescherpte eisen van de Europese anti-witwasregels, de zogenoemde Vierde Antiwitwasrichtlijn. De consument geeft de bank een foto van haar ID-bewijs, waarbij het burgerservicenummer (BSN) is afgeplakt en de voor- en achterkant van het ID-bewijs is voorzien van plakband met daarop de tekst ‘ABN AMRO’. De bank laat weten dat de foto van het bewerkte ID-bewijs niet voldoet. De bank verlangt een scan of kopie van een onbewerkt ID-bewijs. De consument gaat hier niet in mee en stelt dat een foto of scan van haar bewerkte ID-bewijs voldoende moet zijn, zolang al haar persoonsgegevens zichtbaar zijn.

Onbewerkt ID-bewijs nodig voor identificatie

De antiwitwasregels (opgenomen in de Wwft) verplichten financiële dienstverleners de identiteit van nieuwe en bestaande klanten te controleren. De bank moet er zeker van kunnen zijn dat de klant is wie hij zegt dat hij is. De bank doet dit door de echtheidskenmerken van een geldig ID-bewijs te controleren. De Commissie van Beroep concludeert dat de bank voor dit verplichte klantenonderzoek een onbewerkt ID-bewijs mag opvragen. Een onbewerkt ID-bewijs is noodzakelijk om de echtheid van het document te kunnen controleren. Bij een bewerkt ID-bewijs zijn de echtheidskenmerken niet goed leesbaar.

Bewaren onbewerkt ID-bewijs onvermijdelijk

Voor beantwoording van de vraag of de bank dat onbewerkte ID-bewijs ook mag verwerken en bewaren, zijn de Leidraad Wwft, de Vierde Antiwitwasrichtlijn en de AVG van belang. Zo staat in de Leidraad Wwft dat een financiële instelling verplicht is om alle gegevens te bewaren die zijn verkregen tijdens het klantenonderzoek. En uit de Vierde Antiwitwasrichtlijn blijkt dat de bewaarplicht ook is bedoeld om bevoegde autoriteiten in staat te stellen om mogelijke gevallen van witwassen of terrorismefinanciering te voorkomen, opsporen en onderzoeken.
Uit de AVG volgt dat wanneer een foto wordt verwerkt vanwege identificatie, de foto dan een ‘biometrisch gegeven’ is en niet een ‘persoonsgegeven waaruit ras of etnische afkomst blijkt’. Daarnaast maakt de AVG voor het verbod op verwerking van persoonsgegevens waaruit ras of etnische afkomst blijkt een uitzondering als het verwerken ervan nodig en onvermijdelijk is voor het identificeren van betrokkene. Op grond hiervan concludeert de Commissie van Beroep dat het bewaren van het onbewerkte ID-bewijs door de bank noodzakelijk is. De bank kan aan de hand daarvan aan de toezichthouders laten zien dat het klantenonderzoek heeft plaatsgevonden volgens de wettelijke vereisten.

Burgerservicenummer (BSN) vastleggen en bewaren

Volgens de AVG is het verwerken van het BSN alleen toegestaan als de wet dit vereist. Banken zijn wettelijk verplicht om bij het verstrekken van informatie aan de Belastingdienst het BSN te vermelden. En vanwege het depositogarantiestelsel moeten banken het BSN van hun rekeninghouders delen met De Nederlandsche Bank. Dit leidt tot de conclusie van de Commissie van Beroep dat de bank het BSN van de consument mag opvragen, vastleggen en bewaren. De bank hoeft voor het vastleggen en bewaren van de kopie van het ID-bewijs het BSN niet af te schermen. Wel is de bank verplicht om de consument te informeren dat het BSN alleen voor de hiervoor genoemde wettelijke verplichtingen wordt verwerkt.

In deze uitspraak komt de Commissie van Beroep tot een ander oordeel dan de Geschillencommissie in haar eerdere uitspraak.

De uitspraak CvB 2023-0004 over deze klacht van een consument tegen ABN AMRO is bindend en komt in de plaats van de uitspraak GC 2022-0013.