Kifid: bank mag voor identificeren klant vragen om een filmpje

Den Haag, 23 juli 2024 – Banken zijn wettelijk verplicht om nieuwe klanten te identificeren. Mag de bank hiervoor de klant om een verificatiefilmpje vragen? Of is dat in strijd met de privacyregels, omdat de bank op die manier biometrische gegevens van de klant zou verwerken? In een vandaag gepubliceerde uitspraak van de Geschillencommissie van Kifid is de conclusie dat de bank voor het identificeren van een klant mag vragen om een verificatiefilmpje. Het gebruik van een video opname om de identiteit te controleren betekent niet vanzelf dat ook biometrische gegevens worden verwerkt. Kifid volgt met deze conclusie de bevindingen van twee deskundigen op het gebied van antiwitwas- en privacyregels, die als bijlagen van de uitspraak zijn gepubliceerd.

Een tweetal consumenten opent een online spaarrekening bij LeasePlan Bank, een bank die haar diensten alleen via internet aanbiedt. Ze kunnen de spaarrekening pas gebruiken nadat de bank hen als nieuwe klant heeft kunnen identificeren. Hiervoor moeten zij onder meer een foto van het paspoort uploaden, een bedrag van 1 euro overmaken vanaf een betaalrekening op hun eigen naam, en een filmpje uploaden. Het uploaden van dit zogenoemde verificatiefilmpje mislukt. Het identificatieproces is uiteindelijk geannuleerd en de online spaarrekening is gesloten. De betrokken consumenten beklagen zich eerst bij de bank een daarna bij Kifid over de verplichting om een verificatiefilmpje aan te leveren, waarmee de bank volgens hen biometrische gegevens zou verwerken. Voor het openen van een eenvoudige online privéspaarrekening zou deze eis van de bank volgens hen te zwaar en buitenproportioneel zijn.

Verificatiefilmpje is noodzakelijk

De antiwitwasregels verplichten de bank om een nieuwe klant te identificeren. Bij deze bank verloopt alle dienstverlening online en dus niet via kantoren. Fysieke controle van een legitimatiebewijs en de echtheidskenmerken daarvan is niet mogelijk. Om die reden vraagt deze bank bij identificatie van een nieuwe klant om een foto van het ID-bewijs en een selfie video-opname om deze met elkaar te vergelijken. Het gebruik van een verificatiefilmpje om een klant te identificeren en verifiëren is als voorbeeld ook genoemd in de leidraad van De Nederlandsche Bank (DNB). Andere manieren die consumenten suggereren voldoen niet aan de antiwitwasregels of zijn niet werkbaar. De Geschillencommissie concludeert dat gelet op de online bedrijfsvoering van deze bank het verificatiefilmpje noodzakelijk is om de identiteit van de aanvragers van de online spaarrekening vast te stellen. De bank mag dit van nieuwe klanten verlangen.

Video-opname betekent niet vanzelf verwerking van biometrische gegevens

Voor beoordeling van de vraag of het gebruik van een verificatiefilmpje voor het identificeren en verifiëren gerechtvaardigd is, heeft de Geschillencommissie advies gevraagd van twee deskundigen. Riverworks Legal Services heeft advies gegeven vanuit het oogpunt van de antiwitwasregels (Wwft) en prof. mr. A. Berlee heeft het vraagstuk bezien vanuit de privacyregels (AVG). Beide adviezen maken duidelijk dat het gebruik van een video-opname niet betekent dat daarmee ook biometrische gegevens worden verwerkt. Berlee geeft in haar advies een voorbeeld, dat aansluit op hoe het verificatiefilmpje van LeasePlan Bank tot stand is gekomen. Zij noemt dit een zogenoemde ‘liveness check’, wat niet betekent dat hiermee biometrische gegevens van betrokkene zijn verwerkt.

Slotconclusie

Met kennis van de adviezen en wat betrokken consumenten en de bank hebben verklaard, oordeelt de Geschillencommissie dat deze online bank van een nieuwe klant een verificatiefilmpje mag vragen om de identiteit te controleren. Het is niet komen vast te staan dat sprake is van de verwerking van biometrische gegevens, aldus de Geschillencommissie in haar uitspraak.

De uitspraak GC 2024-0631 over deze klacht van twee consumenten tegen LeasePlan Bank is bindend. De volgende deskundigenrapporten zijn als bijlagen bij deze uitspraak gepubliceerd:

• ‘Advies aan Kifid over wijze van identificatie en verificatie in het kader van de Wwft’, door Riverworks Legal Services, 11 juli 2023.
• ‘Advies aan Kifid inzake wijze van identificatie en verificatie en de inzet van biometrie daarbij bezien vanuit de vereisten van de AVG’, door prof. mr. A. Berlee, hoogleraar gegevensbescherming en privacyrecht aan de Open Universiteit, 11 juli 2023.