Ombudsman Kifid: Economisch tij zorgt voor veel klachten over vermogensbeheer

Klagende consumenten blijken in vrijwel alle gevallen geen geschikte kandidaten om hun kapitaal aan beleggingsrisico bloot te stellen, omdat zij tientallen procenten verlies niet kunnen dragen, concludeert Financieel Ombudsman Nol Monster in de analyse van zijn werk in het jaarverslag 2011 van Kifid. Als gevolg van de heersende recessie ziet hij opvallend veel klachten over vermogensbeheer.

Naar zijn mening moeten juist vermogensbeheerders, als experts, kunnen vaststellen of hun cliënt een worstcasescenario wil en kan aanvaarden. Zo niet dan dienen zij de consument iedere vorm van beleggen af te raden. ‘Helaas is deze praktijk niet gangbaar, nu de financieel dienstverlener daarmee zichzelf benadeelt’. Daarentegen wekken deze experts wekken juist vaak de indruk dat het geld van de consument bij hen in veilige handen is, niet zelden omdat zij, naar zij stellen, een tactiek hebben ontworpen die zowel bij stijgende als bij dalende koersen vruchten afwerpt.

Kritiek op wervende voorlichting

De Ombudsman stelt in zijn praktijk vast dat consumenten gevoelig zij voor dit soort wervende voorlichting nu zij uitzijn op een risicoloze belegging met een uitstekend rendement. Hij noemt dit laatste in zijn analyse een vierkante cirkel, die vaak aan consumenten wordt verkocht. Uiteraard weet hij dat met beleggen mogelijk uitstekende rendementen te behalen zijn, maar die zaken worden niet aan hem voorgelegd. Nol Monster: ‘Ik zie veeleer de keerzijde van de medaille: dat een redelijk beperkt verlies per jaar na een aantal jaren kan groeien tot een zeer groot verlies. Na vijf jaar tien procent verlies is men vrijwel de helft van zijn vermogen kwijt en dan kan een klacht aan het adres van een vermogensbeheerder, die zo gepocht had op zijn expertise, niet uitblijven’.

Ergernis door achterhaald verdienmodel

Wat hem ook opvalt is het achterhaalde verdienmodel. Consumenten wordt het zicht op de verdiensten van hun financiële dienstverlener onthouden, maar zij betalen die verdiensten wel. Naast de rechtstreekse en kenbare beloning in de vorm van een beheersfee betalen zij immers mee aan niet-kenbare vergoedingen voor fondsbeheer (door hun vermogensbeheerder), aan kick-back fees en distributievergoedingen. In tijden van stijgende koersen is menig consument zich niet van die kosten bewust, maar bij gelijkblijvende c.q. dalende koersen valt het op en leidt dit verdienmodel tot grote ergernis.

Klachten over kredietbemiddelaars ernstig

Ombudsman Monster vindt de klachten over kredietbemiddelaars ernstig. In het overgrote deel van de klachten oordeelde ik dat de gegeven adviezen de toets der kritiek niet kunnen doorstaan en adviseerde ik de dienstverlener de schade te vergoeden.

Er zijn verschillende financiële dienstverleners die hebben zich toegelegd op de kredietbemiddeling voor niet vermogende consumenten, vaak laagbetaalden die zich in de schulden hebben gewerkt bij postorderbedrijven of telefoonmaatschappijen. De consument die zich tot zo’n dienstverlener wendt, hoopt op verlaging van zijn maandlasten. Na het ‘advies’ is de schuld van de consument soms met duizenden euro’s toegenomen en heeft de ‘adviseur’ duizenden euro’s aan de cliënt verdiend.

Geen verantwoordelijkheidsgevoel

Tot mijn spijt moet ik echter constateren dat sommige dienstverleners zich van Kifid weinig aantrekken, aldus Monster. Hij maakt mee dat zij niet verschijnen bij een mondelinge behandeling van een klacht, zij volgen zijn aanbevelingen niet op en al evenmin trekken zij zich iets aan van het oordeel van de Geschillencommissie. Hoewel de aanbevelingen en oordelen niet-bindend zijn, is het de vraag of zo’n dienstverlener, bij structureel niet meewerken, nog wel voldoet aan het voorschrift uit de Wft dat hij zijn klachtbehandeling op orde moet hebben. aansluiting bij een erkend klachteninstituut mag immers geen dode letter zijn.

Nieuwe eigenaar aansprakelijk

De financieel Ombudsman ziet ook veel tussenpersonen failliet gaan en hij verwacht dat velen nog zullen volgen. Ik zie dat bij de verkoop van de portefeuille vaak onduidelijk is wie aansprakelijk is/blijft/wordt voor eerdere onjuiste dienstverlening. Deze onduidelijkheid leg ik in principe uit in het voordeel van de consument. Omdat de verkopende dienstverlener veelal niet meer is aangesloten bij Kifid, houd ik de kopende partij aansprakelijk voor het toerekenbaar tekortschieten van de verkoper, ook in geval daarover bij de verkoop andersluidende afspraken zijn gemaakt. Volgens hem moet de nieuwe eigenaar van de onderneming eventuele schade die ontstaat doordat hij aansprakelijk wordt gehouden voor fouten van de verkoper, maar zelf verhalen op die verkoper.

Klik hier voor de doorbladerbare versie van het Kifid jaarverslag 2011